Studie padden

Recent onderzoek laat zien dat amfibieën die in winterrust worden blootgesteld aan hoge temperaturen veel meer energie verbranden dan bij normale temperaturen. Vijftien mannetjespadden werden 48 uur bij 4 °C gehouden en 15 padden bij 8 °C. De ademhaling (en dus ook het zuurstofgebruik) lag 27% hoger bij 8 graden. Het dagelijkse energieverbruik lag daardoor ruim 25% hoger dan bij de padden die op 4 °C werden gehouden. In de 48 uur dat het experiment duurde verloren de eerste bijna 20% van hun lichaamsgewicht terwijl de tweede op gewicht bleven. De 8 °C padden hadden minder energiereserves om stoffen aan te maken zoals glucose of glycerol die hun lichaam beschermen tegen beschadiging door bevriezing. Een hogere wintertemperatuur vermindert dus de kans dat gewone padden de winter overleven, maakt ze kwetsbaarder voor (plotselinge) vorst en zorgt ervoor dat ze zwakker uit de winterslaap komen. Een lagere energiereserve heeft bovendien ook een negatieve invloed op het immuunsysteem en op de vruchtbaarheid, wat ze weer gevoeliger maakt voor andere drukfactoren. Hoewel deze studie werd uitgevoerd in sterk gecontroleerde labo-omstandigheden en het niet duidelijk is of dezelfde resultaten ook zouden worden bereikt in de vrije natuur, geven de resultaten toch stof tot nadenken. Het gaat zelfs zo slecht met de gewone pad dat ze volgens een ander onderzoek in het Verenigd Koninkrijk en Zwitserland goed op weg is om te belanden op de Rode Lijst. Recent ging ook in Nederland de alarmbel af. Daar werd vastgesteld dat het aantal padden sinds 2008 met 60 % was gedaald. Ook Vlaanderen beschikt over lange tijdreeksen die gegevens bevat van alle overzetacties die ooit in Vlaanderen werden georganiseerd. De dataset werd in 2023 geanalyseerd in een masterthesis van Ellen Blomme (UGent). Ook hier was de trend duidelijk: bij ruim de helft van de onderzochte locaties werd een afname vastgesteld. Gemiddeld gaat het om een daling van 30%, maar op sommige locaties crashte de paddenpopulatie met ruim 80%.

Onderzoek in het zuiden van Engeland toont ook aan dat padden als gevolg van de klimaatverandering kleiner worden en minder wegen. Bovendien zijn almaar meer padden besmet met het herpesvirus. Allemaal duidelijke tekenen dat er iets gaande is met de soort en dat iets lijkt niet meteen positief te zijn.Zelf heb ik ook al actieplaatsen eind jaren 90 noodgedwongen moeten stopzetten, omdat er geen padden meer zaten. Actieplaats Segershoef in de Veldstraat in Duffel werd door habitatverlies in 1999 definitief stopgezet. De poel is er zelfs nog altijd, maar de padden zijn voorgoed verdwenen. Ook in de Merodestraat in Duffel was er tot einde jaren 90 een belangrijke voortplanting sloot, die werd gedempt en is nu woongebied geworden.Het is echter niet allemaal kommer en kwel. Op actieplaats Senthout geldt een ander verhaal. Hier doen we nu al 30 jaar een succesvolle raapactie, maar zorgden ook voor structurele oplossingen op het terrein. De uitbouw, de uitbreiding en het natuurherstel van het natuurgebied Babbelbeekse Beemden optimaliseerden het leefgebied van veel soorten, maar vooral van de belangrijkste gewone pad populatie in de buurt. De voortplantingspoel werd in juni vorig jaar ontdaan van voedselrijk slib, elzenbroekbos werd aangeplant. De waterloop werd door meanders verlengd en de grootste sluipweg werd definitief onthard tot een betonnen karrenspoor en geknipt voor alle gemotoriseerd verkeer. Ook de beide Bremstraten werden geknipt met een tractorsluis waardoor er geen doorgaand verkeer meer door de straten rijdt. Dat er dan mensen zijn die er zelfs in slagen om tractorsluizen af te breken en het betonblok een kilometer verder achterlaten is weer een ander verhaal. Dat dit midden in de paddentrek gebeurt, is op zijn zachtst gezegd vervelend, maar het heeft voorlopig weinig impact op het aantal voertuigen dat de straat terug gebruikt. De knip wordt zo snel mogelijk terug hersteld.